Dynamic Interpersonal Therapy (DIT) voor depressie

Zowel de klinische ervaring als empirisch onderzoek suggereren dat een verstoorde stemming de capaciteit tot mentaliseren in belangrijke mate aantast. Wie depressief is, is nauwelijks gemotiveerd om (op een genuanceerde wijze) stil te staan bij de inhoud van mentale toestanden bij zichzelf en anderen. Het is alsof de depressieve stemming alle mentale inhouden en processen negatief verkleurt en zelfs verlamt. Psychologische ervaringen worden aangevoeld als ‘te echt’: dergelijk concretistisch denken zorgt ervoor dat psychologische pijn wordt gevoeld als lichamelijke pijn (‘er ligt iets op mijn maag’, ‘ik heb overal pijn’), zorgen voelen als een pijnlijk gewicht dat op de schouders rust en depressieve gedachten drukken letterlijk de depressieve patiënten naar beneden (‘de-pressie’) (Luyten Patrick e.a., 2006). Kritiek door anderen wordt letterlijk als fysiek pijnlijk ervaren en bedreigt de fysieke integriteit van het belichaamde zelf.

Volgens DIT zijn de symptomen van depressie een reactie op interpersoonlijke problemen of gepercipieerde bedreigingen van gehechtheids- relaties (verlies/separatie) en dus ook bedreigingen van het zelf. DIT conceptualiseert depressie in termen van een onderliggende, tijdelijke desorganisatie van het gehechtheidssysteem als gevolg van problemen in actuele relaties, wat een reeks van verstoringen in denken en voelen, die typisch zijn voor depressie, teweegbrengt.

In de therapie wordt de klemtoon gelegd op deze emotionele ‘crisis’ door de elaboratie van gedachten en gevoelens (bewust en onbewust) die het meest kenmerkend zijn voor de patiënt en die relevant zijn voor zijn depressie (Lemma A. e.a., 2011). Het vertrekpunt van DIT is de bekende klinische observatie dat patiënten met depressieve klachten ook steeds problemen en noden ervaren in verband met hun relaties. Er zijn tal van kenmerken van depressie die suggereren dat een dynamische benadering, die zich richt op interpersoonlijke thema’s, effectief kan zijn in de behandeling van de symptomen van depressie. Het recente werk van psychoanalytische onderzoekers zoals Patrick Luyten (KUL) toont niet alleen aan dat kwetsbaarheid voor depressie gerelateerd is aan de onbewuste generatie van interpersoonlijke stress, maar dat interpersoonlijke factoren ook een belangrijke rol spelen in het verklaren van de effecten van de behandeling van depressie. Bron: Stefaan Boel, 2015: 'Spiritualiteit bij kinderen: de knuffel als spiritueel object'.